Page 14 - The Enchanting Land
P. 14

“TRÁI TIM BIẾT CƯỜI”


                                                      CỦA LÊ THANH SƠN










                  1.                                                                                                                                                                        2.
                  “Hãy giúp tôi tránh khỏi sự khôn ngoan mà không biết khóc, triết lý mà   của mình rất phụ thuộc vào mùa, vẽ đẹp vào mùa Thu và mùa Đông, còn                              Ngược về hơn 30 năm trước, với cột mốc Đổi mới (1986) tại Hà Nội, nơi   phù hợp với mình. Bên cạnh hội họa giá vẽ, mỹ thuật Việt Nam giai đoạn
                  không biết cười, và sự vĩ đại mà không biết cúi đầu trước trẻ thơ” - Khalil   mùa Hè luôn cảm thấy vẽ không thoải mái, nên thường dành mùa này để                         không chỉ “cởi trói văn nghệ”, mà còn tạo đà để hình thành nên một thế   này manh nha các ngôn ngữ và loại hình mới, từ sắp đặt trình diễn cho tới
                  Gibran  (1883-1931). Với nhà tiên tri này, trí tuệ mà không biết khóc, trái   nghỉ ngơi, còn mùa Xuân thì đi chơi, ngắm cảnh để tâm tưởng được ký                         hệ sáng tạo mới và khác với trước đó. Sau một thời đoạn chịu ảnh hưởng   video art, nghệ thuật thực địa nghệ thuật ý niệm và cả chủ nghĩa hoài nghi.
                  tim mà không biết cười thì thật đáng sợ, vì nó là nguồn cơn của bi kịch,   họa những điều tươi mới.                                                                       nặng nề của văn nghệ ý thức hệ, quan điểm mặt trận, giai cấp, hoặc tuyên   Chọn một loại hình nào trên đây, và còn nhiều loại hình khác nữa, đều có
                  của chiến tranh, của triệt tiêu tình yêu thương và của hủy diệt sự sáng tạo.                                                                                              truyền, thế hệ Đổi mới (đặc biệt trong văn chương và mỹ thuật) đã làm   thể giúp người sáng tác mở ra một lối đi, một viễn cảnh để dấn bước. Và
                                                                                         Đã 15 năm rồi Lê Thanh Sơn mới lại làm triển lãm cá nhân, dù việc vẽ vẫn
                  Còn văn hào Alexandre Dumas (1802-1870) thì viết rằng: “Bởi luôn luôn   đau đáu và luôn giữ được cách làm việc chuyên nghiệp, thường xuyên.                               được cuộc “Rũ bùn đứng dậy sáng lòa”, như Nguyễn Đình Thi dự phóng từ   quả thật như vậy, sau Đổi mới, mỹ thuật Việt Nam đã làm được cuộc lột
                  có hai loại ý tưởng khác nhau: Loại hình thành từ cái đầu, và loại xuất phát   Loạt tranh mới này, chủ yếu vẽ phong cảnh miền cao, đã mang lại cảm xúc                    những năm 1948-1955. Có thể gọi nôm na đây là thế hệ bộc lộ tương đối   xác, với nhiều loại hình mới và nhiều tác giả thú vị. Trong bối cảnh đầy lôi
                  từ trái tim”. Tranh của Lê Thanh Sơn thuộc loại thứ hai. Nhưng đó là trái   dạt dào, bút pháp khỏe khoắn và tươi mới, nên có lẽ đây là động lực chính                     đầy đủ thái độ cá nhân, nơi tiếp nối tinh thần cá nhân từ thời tiền chiến và   cuốn và hào nhoáng như vậy, Lê Thanh Sơn vẫn kiên định với lối đi của
                  tim biết cười, nên tranh luôn có cái nhìn lạc quan, dù thấm đượm tinh   để anh mở triển lãm cá nhân. Bởi với một họa sĩ đã chiếm lĩnh thị trường                          thời Nhân văn - Giai phẩm, vốn đã bị đứt quãng.                         mình, dù anh nói không hề cố ý làm như vậy, nhưng cũng là một thái độ.
                  thần lãng mạn, mơ mộng, nhưng không sến sẩm, bi lụy. Những nơi làm     suốt 30 năm qua, đã có vô số triển lãm chung và riêng, việc làm thêm một                           Lê Thanh Sơn trưởng thành ngay cột mốc Đổi mới, cũng đã kinh qua        Bởi nói nôm na, với kỹ thuật bậc thầy, nếu chỉ để thể hiện cái bên ngoài,
                  giả, làm nhái tranh Lê Thanh Sơn nhiều vô số kể, nhưng không thể chạm   triển lãm mới là việc rất đắn đo. Nếu không mới với chính mình, thì làm                           nhiều ngôn ngữ và ý niệm sáng tạo, trước khi định hình với bút pháp của   Lê Thanh Sơn vẽ gì không được. Nhưng anh không muốn đánh lừa chính
                  đến sự hoàn thiện về kỹ thuật thể hiện, không dùng được ánh mắt của trái   cũng chẳng ích gì. Anh tâm sự đã có giai đoạn (khoảng các năm 2002-                            cảm xúc. Anh cũng đã từng miệt mài đi ký họa, miệt mài luyện kỹ thuật,   mình, luôn muốn nghe con tim mách bảo. “Một ngày nào đó, nếu con tim
                  tim biết cười, mà chỉ thuần là trái tim biết khóc, nên thiếu cảm xúc mà vẫn   2004) anh vẽ như “chép lại” chính mình, nên chỉ biết hủy bỏ hoặc cất kho,                   miệt mài tìm hiểu các trường phái, để cuối cùng chọn buông bỏ, chỉ nghe   bảo làm nghệ thuật ý niệm thì tôi sẽ làm ý niệm, chứ không dùng lý trí để
                  mau nước mắt.                                                          rồi quyết định dừng vẽ để tái tạo năng lượng. Từ khoảng 2005 đến nay, anh                          theo sự thúc giục của con tim. Nhiều năm qua Lê Thanh Sơn gần như chỉ   chống lại” - Lê Thanh Sơn nói.

                  Mới nhìn, hoặc không có dịp xem tranh trực tiếp, tưởng chừng Lê Thanh   lại có được sự bình yên, tươi vui trong con tim, nên tranh của anh cũng                           loanh quanh ở nhà, đưa con đi học, chơi đàn cùng con, và vẽ. Phong cảnh   Mỗi tạng người sẽ phù hợp với một chọn lựa, một con đường nào đó.
                  Sơn vẽ dễ dãi, nhưng không, anh thuộc tuýp họa sĩ vẽ nhanh nhưng       bình yên, tươi vui như vậy.                                                                        của anh giai đoạn sau này nhìn rất quen thuộc, nhưng thực chất nó phi   Dường như Lê Thanh Sơn đồng điệu với suy nghĩ của thi sĩ Henri-Frédéric
                  không phải vẽ cho có, vẽ ẩu. Tác phẩm là kết quả của ngẫm ngợi, của    Thêm một điều lạ, ở cái tuổi U60, với nhiều người đã là tuổi hưu, bút pháp                         thực và phi thời, vì nó là thế giới của mơ tưởng, của đồng thoại. Y như   Amiel (1821-1881): “Con người chỉ trở thành người nhờ trí thông minh,
                  tưởng tượng nhuần nhuyễn và nhuần nhị trước khi bộc lộ cảm xúc lên     của Lê Thanh Sơn vẫn sung mãn, trẻ trung y như thời trung niên. Thậm                               nàng thơ Scheherazade trong Ngàn lẻ một đêm, hoặc như cô bé tinh khôi   nhưng chỉ nhờ trái tim con người mới thật là người”.
                  toan. Lê Thanh Sơn kể rằng khi vẽ thì anh nương theo hoàn toàn sự dẫn   chí trong một số bức, chính sự điềm nhiên với thế sự, an nhiên với cõi lòng                       Alice trong xứ sở đồng thoại, bằng cách kể chuyện lôi cuốn, Lê Thanh Sơn                                          La hán phòng, 19/11/2020
                  lối của cảm xúc và sự vui thú của con tim, không để lý trí hoặc kỹ thuật   đã mang lại sự đột phá về cảm xúc và sự phiêu lãng, thơ mộng về bảng                           đã vẽ nên một hiện thực sống động từ mơ tưởng.                                                                                    Lý Đợi
                  chen vào. Anh thấy hạnh phúc khi từ tưởng tượng đến tác phẩm là một    màu. Dường như con tim của Lê Thanh Sơn đang hồi xuân trên mặt toan                                Xã hội Việt Nam sau Đổi mới có nhiều biến động lạ, nơi các trường phái
                  mạch cảm xúc liền lạc, một nguồn năng lượng tích cực, một lạc thú làm   của chính mình. Hoặc nói khác đi, dường như Lê Thanh Sơn - qua loạt                               sáng tạo, thái độ sáng tác và cả đồng tiền cùng ùa vào, thị trường và sự tự
                  việc. “Ngày nào vẽ được một bức tranh đầy hoan hỷ, y như rằng đêm đó   tranh mới này - chưa cho thấy sự mệt mỏi, già nua, dù con đường mà anh                             do bắt đầu mở cửa. Việc chọn một lối đi trong làn sóng biến động này vừa
                  tôi ngủ ngon hơn” - Lê Thanh Sơn chia sẻ. Anh còn cho biết việc sáng tác   tạo ra và đã đi đến mấy chục năm.                                                              dễ vừa khó. Dễ là do có nhiều chọn lựa hơn, còn khó là chọn cái nào thật





                    14     Green Palm Gallery                                                                                                                                                                                                                                                            Green Palm Gallery     15
   9   10   11   12   13   14   15   16   17   18   19